Duurzame zorg voor de aarde. Wat kan de kerk doen?
Klimaatverandering, verlies aan biodiverstieit en ecologische ongelijkheid. De noodzakelijke zorg voor de schepping komt centraal te staan als een essentiële verantwoordelijkheid. Wat kunnen kerken doen?
In een wereld die steeds meer wordt geconfronteerd met klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit en ecologische ongelijkheid, komt de zorg voor de schepping centraal te staan als een essentiële verantwoordelijkheid. Dat krijgt bijvoorbeeld vorm in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (Sustainable Development Goals) en gesprekken over duurzaamheid in de governancescodes. Kerkgenootschappen hebben een tweeledige rol in de zorg voor duurzaam beheer van de aarde. Aan de ene kant het gesprek in de geloofsgemeenschap over duurzaamheid vanuit het theologische perspectief en aan de andere kant het duurzaam handelen van kerkelijke gemeenschappen in eigen grondposities en bij het onderhoud en beheer van (monumentaal) vastgoed.
Voor kerken betekent deze zorg dus niet alleen een ecologisch, maar ook een spiritueel en moreel engagement. Christelijke tradities zien de aarde als een goddelijke gave die zorgvuldig en respectvol beheerd moet worden. Door actief bij te dragen aan duurzaamheidsinitiatieven, kunnen kerken een krachtig voorbeeld stellen van rentmeesterschap, gemeenschappen inspireren en bewustzijn creëren. Protestantse Kerk in Nederland en Svenska kyrkan laten zien dat de kerk een waardevolle rol kan spelen door de gemeenschap te mobiliseren voor rechtvaardige en duurzame zorg voor de schepping.
In hun recente rapporten beschrijven de Protestantse Kerk en Svenska kyrkan elk hun verantwoordelijkheid voor de schepping en doen dit op verschillende manieren die hun eigen context weerspiegelen. Onze collega Wouter Voshol woont en werkt in Zweden en heeft beide rapporten bestudeerd.
De Protestantse Kerk benadrukt het belang van ecologische gerechtigheid en roept haar gemeenschappen op om vanuit Bijbelse principes zorg te dragen voor de schepping. Dit doet ze door hoop te bieden en te inspireren tot concrete acties tegen de klimaatcrisis, waarbij ze een brug wil slaan tussen ‘duurzaam denken en duurzaam doen’. De focus ligt op dialoog en bewustwording om de urgentie van het klimaatprobleem te vertalen naar concrete acties op lokaal niveau.
Svenska kyrkan heeft een sterk op actie gericht rapport over duurzaam bosbeheer. Met een duidelijke nadruk op biodiversiteit en een nauwe samenwerking met lokale gemeenschappen en de Sami-bevolking, zet ze stappen om niet alleen economische maar ook ecologische, sociale, en spirituele duurzaamheid te integreren in haar bosbeheer. Svenska kyrkan legt bijzondere nadruk op het herstel van de natuur en voorziet structurele veranderingen in haar beleid om een evenwicht te vinden tussen economische opbrengst en ecologische bescherming. Met deze inzet wil Svenska kyrkan verantwoordelijkheid nemen voor de schepping en met name voor kwetsbare ecosystemen.
Beide rapporten benaderen de duurzame zorg voor de aarde vanuit een eigen perspectief dat past bij de verschillende kerkelijke structuren. In het rapport van de Protestantse Kerk wordt de nadruk gelegd op het debat, waarbij het rapport van Svenska kyrkan - vanuit een sterk onderbouwd theoretisch kader - een operationeel beleidskarakter heeft. Het rapport van Svenska kyrkan is daarmee meer praktisch bruikbaar voor de beleidsbeslissers en bestuurders van de kerk. De rapporten versterken elkaar en zouden samengebracht kunnen worden om in de breedte van het duurzaamheidsvraagstuk als kerk op landelijk, regionaal én lokaal niveau in actie te komen.
